Απαγορεύεται η πρόσβαση: Οι παράτυποι μετανάστες αποκλείονται από βασικά δικαιώματα και υπηρεσίες στην Ευρώπη

Η εκμετάλλευση στον χώρο εργασίας, η αδυναμία πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες και τα εμπόδια στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη αποτελούν ορισμένες μόνο από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι παράτυποι μετανάστες, όπως επισημαίνει η νέα έκθεση του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) με τίτλο «Θεμελιώδη δικαιώματα των παράτυπων μεταναστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση»). Η έκθεση παρουσιάστηκε  στο πλαίσιο της Διάσκεψης του 2011 για τα θεμελιώδη δικαιώματα με θέμα «Αξιοπρέπεια και δικαιώματα των παράτυπων μεταναστών».

Σύμφωνα με τον Morten Kjaerum, διευθυντή του FRA: «Απασχολούμε παράτυπους μετανάστες ως φθηνούς οικιακούς βοηθούς για να καθαρίζουν τα σπίτια μας. Τρώμε τα φρούτα και τα λαχανικά που αυτοί μαζεύουν. Αλλά, παρά τη συνεισφορά τους στην ευημερία των κοινωνιών μας, όταν οι παράτυποι μετανάστες προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης ή εκπαίδευσης, ή να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για να καταγγείλουν περιστατικά κακομεταχείρισής τους, συχνά βρίσκονται αντιμέτωποι με κλειστές πόρτες ή, ακόμη χειρότερα, απελαύνονται. Τα ανθρώπινα δικαιώματα ισχύουν για όλους τους ανθρώπους. Εξακολουθούμε να είμαστε άνθρωποι ακόμη και εάν δεν έχουμε διαβατήριο, βίζα ή άδεια παραμονής.»

Στα βασικά πορίσματα της έκθεσης του FRΑ επισημαίνονται τα ακόλουθα προβλήματα:

 Συχνά παρεμποδίζεται η πρόσβαση των παράτυπων  μεταναστών στην εκπαίδευση και στην υγειονομική περίθαλψη για διάφορους λόγους:
α) Αντίθετα με τα γενικώς ισχύοντα για τους πολίτες του κράτους υποδοχής, η δωρεάν πρόσβαση εγκύων γυναικών και παιδιών παράτυπων μεταναστών σε βασικές υπηρεσίες υγειονομικής και επείγουσας περίθαλψης συχνά αποδεικνύεται ανέφικτη.
β) Οι απαιτήσεις υποβολής επίσημων εγγράφων, όπως άδειας παραμονής και ιατρικών πιστοποιητικών, εμποδίζουν συχνά την πρόσβαση των παιδιών παράτυπων μεταναστών στα δημόσια σχολεία.
γ) Συχνά εφαρμόζονται μέτρα εντοπισμού και πρακτικές καταγγελίας σε βάρος παράτυπων μεταναστών. Αναφέρονται ενδεικτικά οι επιχειρήσεις των αρχών επιβολής του νόμου κοντά σε σχολεία ή νοσοκομεία, καθώς και οι αναφορές ή άλλες αντίστοιχες πρακτικές εκπαιδευτικών και υγειονομικών φορέων, ακόμη και δικαστηρίων, με τις οποίες ενημερώνονται οι αρμόδιες για
τη μετανάστευση αρχές για περιπτώσεις παράτυπων μεταναστών που προσπαθούν να επωφεληθούν των υπηρεσιών των εν λόγω φορέων.

 Οι παράτυποι μετανάστες που υφίστανται εκμετάλλευση στον χώρο εργασίας τους συχνά αδυνατούν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη διότι ενδέχεται να μην έχουν το απαραίτητο για την κίνηση νομικών διαδικασιών δικαίωμα παραμονής στη χώρα υποδοχής.

 Ορισμένοι παράτυποι μετανάστες υπάγονται σε περιπτώσεις νομικού κενού, στις οποίες οι αρχές αδυνατούν, λόγω νομικών ή πρακτικών κωλυμάτων, να εφαρμόσουν αποφάσεις απομάκρυνσης των παράτυπων μεταναστών. Στις περιπτώσεις αυτές, συχνά δεν τους χορηγείται επίσημο καθεστώς και, κατά συνέπεια, δεν έχουν πρόσβαση σε βασικά δικαιώματα.
Στην έκθεση υποδεικνύονται διάφορα μέτρα για τη βελτίωση της κατάστασης:

 Η πρόσβαση στην αναγκαία υγειονομική περίθαλψη πρέπει να παρέχεται σε παράτυπους μετανάστες και υπηκόους επί ίσοις όροις, περιλαμβανομένης της εφαρμογής των ίδιων κανόνων όσον αφορά τις πληρωμές και τις απαλλαγές από δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης. Οι έγκυες γυναίκες πρέπει να έχουν δωρεάν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας για την προγεννητική και
μεταγεννητική περίθαλψη, καθώς και για την περίθαλψη κατά τον τοκετό, τα δε παιδιά που προέρχονται από οικογένειες παράτυπων μεταναστών πρέπει να έχουν ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη με τα παιδιά των υπηκόων της χώρας υποδοχής.

 Τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες παράτυπων μεταναστών πρέπει να έχουν δικαίωμα δωρεάν εγγραφής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

 Δεν πρέπει να επιβάλλεται στους εκπαιδευτικούς φορείς και στα δικαστήρια η υποχρέωση καταγγελίας παράτυπων μεταναστών στις αρμόδιες για τη μετανάστευση αρχές, ενώ οι ήδη υφιστάμενες ανάλογες πρακτικές πρέπει να εγκαταλειφθούν.

 Οι αρχές επιβολής του νόμου δεν πρέπει να πραγματοποιούν επιχειρήσεις, όπως περιπολίες κοντά σε εκπαιδευτικά ιδρύματα ή ιδρύματα υγειονομικής περίθαλψης, οι οποίες αποθαρρύνουν άμεσα την πρόσβαση των παράτυπων μεταναστών σε θεμελιώδη δικαιώματα.

 Βάσει της οδηγίας για τις κυρώσεις εις βάρος των εργοδοτών, πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή αποτελεσματικοί μηχανισμοί για τη διευκόλυνση της έμπρακτης πρόσβασης των παράτυπων μεταναστών στη δικαιοσύνη.

 Πρέπει να αναγνωρισθεί και να υποστηριχθεί από τις εθνικές αρχές ο ρόλος των μη κυβερνητικών και των συνδικαλιστικών οργανώσεων που βοηθούν τους παράτυπους μετανάστες να υπερβούν φραγμούς που εμποδίζουν την πρόσβασή τους στην υγειονομική περίθαλψη, στην εκπαίδευση και στη δικαιοσύνη.

Ο Οργανισμός θεμελιωδών δικαιωμάτων δημοσιεύει την έκθεση:
‘Fundamental rights of migrants in an irregular situation in the European Union’ («Θεμελιώδη δικαιώματα των παράτυπων μεταναστών στην Ευρωπαϊκή
Ένωση») (Νοέμβριος 2011)

Για τους παράνομους μετανάστες, βλ. επίσης:
Migrants in an irregular situation employed in domestic work: Fundamental rights challenges for the European Union and its Member States (Παράνομοι
μετανάστες που απασχολούνται σε οικιακές εργασίες: Προκλήσεις για τα θεμελιώδη δικαιώματα στην ΕΕ και στα κράτη μέλη της) (Ιούλιος 2011)
Migrants in an irregular situation: access to healthcare in 10 European Union
Member States (Παράνομοι μετανάστες: πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη σε 10 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης) (Οκτώβριος 2011)

 Η παρούσα έκθεση αφορά ειδικά τους  παράτυπους μετανάστες, δηλαδή άτομα που δεν είναι υπήκοοι κράτους μέλους, αλλά διαμένουν σε κράτος
μέλος χωρίς θεώρηση (βίζα) ή άδεια παραμονής.
 Αποστολή του Οργανισμού των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) είναι να παρέχει τεκμηριωμένες συμβουλές στους αρμόδιους για τη λήψη αποφάσεων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, συμβάλλοντας κατ’ αυτό τον τρόπο στην πληρέστερη ενημέρωση, στη στέρεη πλαισίωση και στην καλύτερη δυνατή οριοθέτηση του διαλόγου και των πολιτικών για τα θεμελιώδη δικαιώματα

 

ΝΕΑ

 

 

ΔΗΜΟΦΙΛΗ